کتاب قواعد هیات های حل اختلاف اتاق بازرگانی بین المللی

حفظ تعادل و موازنه اقتصادی قراردادها در طول اجرای قرارداد بویژه در قراردادهای طولانی مدت اهمیت بسیاری دارد. بر هم خوردن تعادل اقتصادی قراردادها منجر به بروز اختلاف نظرهایی می گردد که چنانچه حل و فصل نگردند، می تواند تبدیل به اختلافات بزرگ و لاینحل میان طرفین شود. برخی اختلافات قراردادی ماهیت فنی و برخی حقوقی دارند. ارجاع اختلافات فنی به دادگاه که فاقد تخصص لازم است و برای تشخیص حق ناگزیر است تا به حقیقت موضوع از طریق کارشناسی پی ببرد، نه مقرون به صرفه اقتصادی است و نه – هر چند عادلانه باشد- در جلوگیری از به هدر رفتن زمان و منابع مالی پروژه های موضوع قراردادهای طولانی مدت موثر است. یکی از روش های قراردادی حل اختلاف که به سرعت در خارج از دادگاه به اختلافات رسیدگی می کند، هیات حل اختلاف است که هرچند شاید در بسیاری از کشورها همچون ج.ا.ایران هنوز پشتوانه قانونی نداشته باشد، لیکن چون توسط نهادهایی مانند اتاق بازرگانی بین المللی (ICC) و همچنین فدراسیون بین المللی مهندسان مشاور (فیدیک) براساس منطق هزینه و فایده و متناسب با نیازهای جامعه تجاری طراحی و تدوین شده است، توسط طرفین قراردادها بعنوان روشی که دارای مطلوبیت اقتصادی است هوشمندانه انتخاب می شوند. فلذا، در قراردادهای تجاری بویژه قراردادهای طولانی مدت کاربرد فراوانی دارد.
اتاق بازرگانی بین المللی (ICC) در سال ۲۰۰۴ میلادی، در مورد هيأت حل اختلاف مجموعه مقرراتی را تصویب نمود که آخرین ویرایش آن از اکتبر ۲۰۱۵ و ضمائم آن نیز از اول اکتبر سال ۲۰۱۸ لازم الاجرا گردید. در این مجموعه قواعد، ۳ نوع هيأت پیش بینی شده است؛ هيأت بررسی اختلاف، هيأت تصمیم-گیرنده و هيأت مرکب. این هيأت ها عمدتاً مرکب از سه نفر است ولی با توافق می تواند تک نفره نیز تشکیل شود. اعضا از سوی هر یک از طرفین انتخاب می شوند و دو عضو منتخب، رییس هيأت را منصوب می نمایند و در صورت قصور در انتخاب، به درخواست یکی از طرفین، اتاق بازرگانی بین المللی نسبت به انتخاب اقدام می کند. مرکز حل و فصل اختلافات با شیوه های جایگزین اتاق (مرکزADR) امور اداری این هيأت ها را مدیریت خواهد کرد.

عمده تفاوت مکانیزم حل اختلاف از طریق هيأت حل اختلاف با سایر روش های حل اختلاف اتاق بازرگانی بین المللی در این است که سایر روش ها بعد از بروز اختلاف شروع به کار می کنند، اما هيأت حل اختلاف نهاد دائمی است. ضمناً نتیجه رسیدگی هرچه باشد، هزینه ها بالمناصفه میان طرفین تقسیم می شود. درحالی که به عنوان مثال در داوری، محکوم علیه باید هزینه ها را پرداخت نماید.

از عمده تغییرات و نوآوری های اعمال شده در مقررات هيأت حل اختلاف در سال ۲۰۱۵ در مقایسه با قواعد قبلی، تکالیف سه گانه است که بر دوش هيأت حل اختلاف قرار گرفته است. این تکالیف عبارتند از: جلوگیری از بروز اختلاف نظرها، جلوگیری از بروز اختلاف با ارائه کمک های غیررسمی و رسیدگی رسمی به اختلاف و صدور تصمیم نسبت به آن. استفاده از نهاد هیات حل اختلاف به عنوان یک روش قراردادی حل اختلاف منجر به رسیدگی سریع و مقرون به صرفه به اختلافات خواهد شد.

فهرست:
مقدمه دبیرکل
سخن مترجم
مقدمات
ماده ۱- قلمرو قواعد
ماده ۲- تعاریف
ماده ۳ – توافق در ارجاع به این قواعد
انواع هيأتهای حل اختلاف
ماده ۴- هيأت بررسی اختلاف
ماده ۵- هيأت حل اختلاف برای صدور تصمیم
ماده ۶ – هيأت حل اختلاف مرکب
تشکیل هيات حل اختلاف
ماده ۷- انتصاب اعضاي هيات حل اختلاف
ماده ۸- استقلال
ماده ۹- وظايف هيات و حفظ اسرار
ماده ۱۰- موافقتنامه اعضاي هيات
ماده ۱۱- ارائه اطلاعات
ماده ۱۲- جلسات و بازدید از کارگاه
ماده ۱۳- اخطاریهها، مکاتبات، مهلت زمانی
عملکرد هيأت حل اختلاف
ماده ۱۴- شروع و پایان کار هيأتهای حل اختلاف
ماده ۱۵- اختیارات هيأت حل اختلاف
خدمات سهگانه هيأت حل اختلاف
ماده ۱۶- جلوگیری از بروز اختلاف نظرها
ماده ۱۷- کمکهای غیررسمی برای حل اختلاف نظرها
ماده ۱۸- ارجاع رسمی برای صدور تصمیم
فرایند ارجاع رسمی اختلافات
ماده ۱۹- شرح موضوع
ماده ۲۰- پاسخ و اسناد تکمیلی
ماده ۲۱- سازماندهی و اداره جلسات استماع
تصمیمات هيأت حل اختلاف
ماده ۲۲- مهلت تصمیمگیری توسط هيأت
ماده ۲۳- بازبینی تصمیمات توسط مرکز
ماده ۲۴- مفاد تصمیم
ماده ۲۵- اتخاذ تصمیم
ماده ۲۶- اصلاح و تفسیر تصمیم
ماده ۲۷- قابلیت قبول تصمیم هيأت در رسیدگیهای بعدی
حق‌الزحمه اعضای هيأت حل اختلاف و هزینه‌های اداری اتاق بازرگانی بین‌المللی
ماده ۲۸- ملاحظات عمومی
ماده ۲۹- حق‌المدیریت ماهانه
ماده ۳۰- حقالزحمه روزانه
ماده ۳۱- هزینههای سفر و دیگر هزینهها
ماده ۳۲- مالیاتها و عوارض
ماده ۳۳- ترتیبات پرداخت
ماده ۳۴- هزینههای اداری مرکز
ماده ۳۵- مقررات کلی
ضمیمه شماره ۱
وضعیت کمیته دائمی
مقدمه
ماده ۱- ترکیب کمیته دائمی
ماده ۲- جلسات
ماده ۳- عملکرد و وظایف کمیته دائمی
ماده ۴- محرمانگی
ضمیمه شماره ۲
جدول هزینهها
ماده ۱- انتصاب اعضای هیأت
ماده ۲- جرح عضو هیأت
ماده ۳- بازبینی تصمیمات هیأت صادرکننده تصمیم و هیأت مرکب
ماده ۴- تعیین حق‌الزحمه اعضای هیأت
ماده ۵- پول رایج
ضمیمه شماره ۳
جرح عضو یا اعضای هيأت DAAB (هيأت جلوگیری از بروز اختلافنظرها و تصمیمگیرنده نسبت به اختلافات) در قراردادهای ۲۰۱۷ فیدیک
ماده ۱- ثبت و اخطاریه جرح
ماده ۲- اظهارنظر راجع به جرح
ماده ۳- تصمیم راجع به جرح
ماده ۴- هزینه‌ها
نمونه موافقتنامه با اعضای هيأت حل اختلاف
۱- تعهدات
۲- ترکیب هيأت حل اختلاف و مشخصات تماس
۳- صلاحیتها
۴- حقالزحمه
۵- پرداخت حقالزحمهها و هزینهها
۶- مدت و خاتمه موافقتنامه
۷- مصونیت
۸- اختلافات و قانون حاکم